اقسام بیع در فقه

هو الحق و له الحمد

یک نوع از تقسیمات خرید و فروش، تقسیم بر اساس مدت زمان پرداخت ثمن و مثمن می باشد. در شرح لمعه شهید ثانی برای این مقسم، چهار قسم ذکر کرده است که ما نیز از شهید تبعیت کرده و بیان خواهیم کرد.

1. بیع نقد : به معامله ای گفته می شود که ثمن و مثمن بدون سپری شدن مدتی پس از انشاء عقد بیع، به طرفین تحویل داده می شود حال این تحویل ثمن ممکن است بالقوه باشد. (به عنوان مثال مشتری دست در جیب خود کرده تا ثمن را پرداخت کند، ولی در آن حالت بایع می گوید فعلا من به این صمن نیازی ندارم و میتوانی آن را بعدا به من بدهی.)
2. بیع کالیء به کالیء : به معامله ای گفته می شود که عقد بیع، بین طرفین منعقد شود ولی تحویل ثمن و مثمن هر دو زمان دار باشد (به عنوان مثال امروز بایع و مشتری عقد بیع را منعقد میکنند ولی تحویل ثمن و مثمن را محول به سه هفته دیگر می کنند.) کالیء اگر به معنای اسم فاعل باشد معنای آن می شود مراقبت کننده که مقصود از آن می شود همان بایع و مشتری و اگر هم به معنای اسم مفعول باشد، معنای آن می شود مراقیت شونده که مراد از آن ثمن و مثمن خواهد بود. بنابر این از آنجایی که متبایعین تا زمان تحویل ثمن و مثمن باید مراقب یکدیگر باشند و انتظار بکشند، امامیه این نوع از بیع را مشروع نمی داند.
3. بیع نسیئه : به معامله ای گفته می شود که پس از انشاء عقد، مشتری مثمن را تحویل گیرد ولی ثمن را طبق زمان معینی که مشخص شده تحویل بایع دهد.
4. بیع سلف : که به آن در فارسی پیش خرید یا پیش فروش نیز گفته می شودبدین معنی است که پس از عقد بیع، مشتری ثمن را به بایع تحویل میدهد ولی طبق زمان مقرر، مثمن یا همان مبیع را تحویل میگیرد.

در فقه شیعه، غیز از بیع کالیء به کالیء، الباقی بیع ها مشروعیت دارد در صورتی که شرایط آن ها نیز مراعت شود.